Εισαγωγικό σημείωμα προέδρου Αττικού Τύμβου Ξανθής Πατμανίδου – Παπαναστασίου για την τελετή της 29ης Μάη 2016

Εισαγωγικό σημείωμα

«Αγαπημένοι, στο πάρτυ των Ηλείων δεν θα βρίσκομαι. Επιτελώ το τελευταίο καθήκον προς εσάς» έγραψε στην τελευταία της επιστολή η Νίκα. Στις 12 του Απρίλη το 1949 μόλις σουρούπωσε η κυρία Πόπη η υπάλληλος στις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ μαζί με ένα φύλακα από τις ανδρικές φυλακές διάβασε δύο ονόματα Νίκα Μαρτοπούλου και Μαίρη Λεοντιάδου . Στο μικρό δωμάτιο μελλοθάνατων η φοιτήτρια Νίκα Μαρτοπούλου με το κόκκινο κορδελάκι στα μαλλιά πέρασε τις ώρες της προσμονής έως ότου έρθουν να τις πάρουν το ξημέρωμα για εκτέλεση,  απαγγέλνοντας ποιήματα, όπως μας είπε η συγκρατούμενη της που τις κράτησε συντροφιά για λίγες ώρες η Δήμητρα Μάρα Μιχαλακέα. Είπε:
  « Και μην έχοντας πιο κάτω άλλο σκαλί να κατρακυλήσεις
 πιο βαθιά στου κακού τη σκάλα
Για τ’ ανέβασμα ξανά που σε καλεί θα αισθανθείς να σου φυτρώνουν,
 ω χαρά, τα φτερά
Τα φτερά τα πρωτινά σου τα μεγάλα…»

Και με ραγισμένη φωνή πρόσθεσε

«Μέρα τ’ Απρίλη πράσινο θάμπος
Γελούσε ο κάμπος και το τριφύλλι
Και κελαϊδούσαν πουλιά πετώντας
Όλο πιο πάνω
Τ’ άνθη ευωδούσαν κι είπε απορώντας
Πώς θα πεθάνω…»
 Η Μαίρη Λεοντιάδου ζήτησε να τραγουδήσουν «το θαλασσάκι» γιατί της άρεσε η θάλασσα αλλά δεν ταξίδευε γιατί ξενόπλενε για να ζήσουν και βρέθηκε στο απόσπασμα επειδή δεν είπε το όνομα του παιδιού που έκρυψε ένα πιστόλι στο πηγάδι της. Έλεγε «δεν είπα το όνομα του γιατί θα το σκότωναν. Αν είναι να σκοτώσουν κάποιον ας είμαι εγώ, όχι ένα παιδί».
Και η Αναστασία Χατζηπαύλου ανάπηρη, όταν την έσερναν κυριολεκτικά στο μελλοθανατείο έλεγε «ψωμί και νερό μου ζήτησαν κι έδωκα. Κακό αυτό;»
Ο Παύλος Παπαμερκουρίου « Ο χρυσός αετός της Καισαριανής» που πήγε στο απόσπασμα διπλωμένος στα δύο αφού από τα βασανιστήρια είχε σπάσει η σπονδυλική του στήλη, το βράδυ της 8ης Ιουλίου του ’49 απήγγειλε Παλαμά, όπως μου είπε ο συγκρατούμενος του στο μελλοθανατείο ο Φάνης Πασπαλιάρης.
Αυτά τα έντιμα νιάτα, οι αγνοί αγωνιστές,  οι ενθουσιασμένοι νέοι και νέες ότι προσφέρουν ακόμη και τη ζωή τους για το κοινό καλό δεν μας άφησαν εντολές μίσους αλλά αντιθέτως έγραψαν λόγια παρηγοριάς  στους γονείς και συμβουλές στα μικρότερα αδέλφια τους να έχουν ιδανικά και να αγωνιστούν γι’ αυτά. Έτσι κι εμείς τα μικρά παιδιά, μαζί με τους επιζήσαντες συντρόφους τους που κάθε χρόνο  δυστυχώς μένουν λιγότεροι, όπως ο αγαπημένος μας Παναγιώτης Αρώνης που έφυγε τον Ιούνιο του 2015,  ήταν μαζί μας εδώ  από την αρχή και έκανε ότι ήταν δυνατόν για την πραγματοποίηση αυτού του μνημείου,  δεν ξεχάσαμε την αυτοθυσία τους  και πιστοί στην ηθική της μετάδοσης της μνήμης  τους προσφέρουμε κάθε χρόνο λίγα λουλούδια του Μάη και ενός λεπτού σιγή για στοχασμό και σύνδεση με το σκηνικό της βίαιης αναχώρησής τους.

Ξανθή Πατμανίδου – Παπαναστασίου

 προέδρος Αττικού Τύμβου